در این مطالعه پارامترهای اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی و شیمیایی رودخانه عباس آباد همدان با استفاده از مدل QUAL2KW در فصل های بهار (تر) و تابستان (خشک) بررسی گردید. پس از آنالیز حساسیت مدل، داده های اردیبهشت، خرداد و مردادماه سال های 1390 و 1391 برای واسنجی و داده های مشابه 1394 برای صحت­سنجی استفاده گردید. دقت مدل از طریق محاسبه شاخص های آماری ضریب تعیین، خطای استاندارد و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال بررسی شد. خطای استاندارد اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی و شیمیایی در مرحله واسنجی، به ترتیب در محدوده 038/0 تا 092/0، 058/0 تا 180/0 و 075/0 تا 156/0، در مرحله صحت سنجی به ترتیب در محدوده 007/0 تا 040/0، 225/0 تا 385/0، 166/0 تا 216/0 محاسبه شد. نتایج نشان داد روند تغییرات اکسیژن محلول در فصول تر و خشک تقریباً یکنواخت و خطی بوده که ناشی از شیب زیاد و هوادهی بالای رودخانه است. همچنین تغییرات اکسیژن خواهی بیوشیمیایی و شیمیایی نسبتاً مشابه و دارای روند افزایشی است.

در این مطالعه ظرفیت خودپالایی رودخانه عباس آباد همدان با استفاده از مدل QUAL2KW، مبتنی بر شبیه سازی پارامترهای DO، BOD، COD، NH4، NO3 و PO4، با در نظر گرفتن استانداردهای کیفی آب در دو بازه طولی 86/1 و 33/4 کیلومتر ارزیابی شد. نتایج نشان دهنده افزایش DO و NO3 به ترتیب به میزان 5 و 15 درصد در کل رودخانه می باشد. ارتقاء کیفیت آب رودخانه از نظر شاخص های BOD و COD به میزان 45 درصد، و کاهش PO4 و NH4 به ترتیب به میزان 16 و 75 درصد می-باشد. همچنین نتایج بیانگر آن است که حداکثر ظرفیت پذیرش مقادیر BOD، COD، NH4، NO3 و PO4 برای بازه اول به ترتیب 92/101، 95/171، 30/26، 78/181 و 80/3 کیلوگرم در روز و در بازه دوم به ترتیب 87/987، 79/1731، 36/68، 21/26 و 49/33 کیلوگرم در روز می باشد. براساس این نتایج مقدار PO4 رودخانه همواره بیش از استاندارد تعیین شده برای مصارف شرب بوده و می بایست به میزان 36 درصد کاهش یابد. توان خودپالایی رودخانه در بازه اول به دلیل هوادهی مناسب رودخانه نسبت به بازه دوم بیشتر می باشد. بیشترین ظرفیت خودپالایی در کل رودخانه مربوط به شاخص BOD و کمترین میزان نیز مربوط به شاخص های COD و NO3، به ترتیب در بازه های اول و دوم مشاهده گردید.

مقدمه: کلرزنی یک روش رایج و موفق گندزدایی آب در سراسر جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه است. ولی این فرآیند می تواند باعث ایجاد ترکیبات جانبی مخاطره آمیز و بعضا سرطان زا همچون تری هالومتان ها شود. لذا، این مطالعه با هدف تعیین ترکیبات تری هالومتان در تصفیه خانه آب عباس آباد شهر همدان در سال 1394 انجام شد.روش کار: در این مطالعه توصیفی-مقطعی پس از جمع آوری 81 نمونه آب از 3 ایستگاه منتخب به روش استاندارد و قرائت برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در محل، نسبت به انجام مراحل آماده سازی نمونه ها در آزمایشگاه و تعیین غلظت ترکیبات تری هالومتان در آن ها توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی اقدام شد. همچنین پردازش آماری داده ها نیز توسط نرم افزار SPSS انجام یافت.یافته ها: کمینه میانگین غلظت ترکیبات برومو دی کلرومتان، بروموفرم، دی بروموکلرومتان و کلروفرم بر حسب میکروگرم در لیتر به ترتیب برابر با 1.47±0.57، 1.47±0.35، 1.47±0.42 و 3.40±0.70 و برای همه ترکیبات مربوط به ایستگاه 1 بود. از طرفی بیشینه میانگین غلظت این ترکیبات نیز بر حسب میکروگرم در لیتر به ترتیب برابر با 1.90±0.26، 2.36±1.10، برای 1.53±0.55 و 7.53±1.0 و برای همه ترکیبات مربوط به ایستگاه 3 بود. همچنین میانگین غلظت این ترکیبات از رهنمود سازمان های ملی استاندارد ایران و WHO کم تر بود.نتیجه گیری: گرچه میانگین غلظت ترکیبات تری هالومتان در آب شرب تصفیه خانه عباس آباد بیش تر از حدمجاز نبود، اما با توجه به ورود فاضلاب رستوران ها و باغات در طول مسیر به رودخانه عباس آباد، پیش کلرزنی آب در حوضچه های استخر عباس آباد و از طرفی زمان ماند بالا و افزایش ریزش شاخ و برگ درختان به خصوص در فصل پاییز در سطح آب استخر، احتمال تشکیل تری هالومتان ها در آب افزایش می یابد. از این رو نسبت به پایش دوره ای تری هالومتان ها در خروجی تصفیه خانه توصیه می شود.

زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و نیاز به توسعه تولیدات کشاورزی باعث افزایش کاربرد آفت کش ها و در نتیجه آلودگی منابع آب به عنوان یکی از معضلات محیط زیستی شده است. از این رو، این پژوهش با هدف تعیین غلظت باقی مانده آفت کش دیازینون در آب رودخانه عباس آباد همدان در سال 1393 انجام یافت. روش بررسی: پس از بازدید میدانی و انتخاب چهار ایستگاه در طول رودخانه به روش تصادفی سیستماتیک، نمونه برداری از آب در اواخر اردیبهشت ماه و اواخر تیرماه انجام یافت. نمونه ها با استفاده از روش استخراج فاز مایع آماده و غلظت باقی مانده سم به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر خوانده شد. برای پردازش آماری داده ها نیز از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: بیشینه میانگین غلظت باقی مانده سم دیازینون در نمونه های فصول بهار و تابستان ( میکروگرم در لیتر) با 2/10 ± 0/97 و 7/13 ± 202 به ترتیب مربوط به ایستگاه های 3 و 2 بود. نتایج مقایسه میانگین غلظت باقی مانده سم دیازینون در نمونه های فصول بهار و تابستان با رهنمودهای WHO و EPA نیز نشان داد که میانگین غلظت باقی مانده سم در هر دو فصل از بیشینه رواداری این سازمان ها بیش تر بوده است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به تجاوز میانگین غلظت باقی مانده سم در نمونه های آب مورد ارزیابی، توجه به مواردی از جمله آموزش باغ داران به منظور استفاده صحیح و اصولی از سموم آفت کش ضروری است. هم چنین به منظور استفاده از آب این رودخانه برای شرب و یا پرورش ماهیان سردآبی باید تمهیداتی اندیشیده شود.

این مطالعه با هدف بررسی آلکیل بنزن سولفانات های خطی (LASs) به عنوان نشانگرهای مولکولی برای ردیابی ورود آلودگی های فاضلاب شهری در رودخانه عباس آباد همدان انجام گرفت. نمونه برداری در بهار 1398 از نمونه آب رودخانه عباس آباد در 17 ایستگاه انجام شد. پارامترهایی همچون دمای آب، (pH)، (EC)، (TDS)، (DO) و (ORP) در محل اندازه گیری شد. غلظت LAS با دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج nm 650 قرایت و با استفاده از منحنی کالیبراسیون و طول موج جذب شده، غلظت LAS محاسبه شد. ارزیابی ریسک اکولوژیک با محاسبه شاخص RQ انجام شد. نتایج، دامنه غلظت LAS را بین mg/L 65/2-11/0 و با میانگین mg/L 25/1 نشان داد. ورود فاضلاب های تصفیه نشده کاربری های اطراف به داخل رودخانه عباس آباد، علت اصلی غلظت زیاد LAS شناخته شد. نتایج ارزیابی ریسک اکولوژیک، ریسک زیاد را در حوضه مورد مطالعه نشان داد. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن بین LAS و فاکتورهای کیفیت آب، رابطه مثبت بین LAS با شوری، TDS، EC و دما را نشان داد. نتایج مقایسه غلظت LAS بر اساس استاندارد ایران جهت تخلیه به چاه جاذب و مصارف کشاورزی و آبیاری نشان داد در 14 ایستگاه غلظت LAS بیشتر از حد مجاز مصرف برای کشاورزی، آبیاری و تخلیه به چاه جاذب است و در 4 ایستگاه بیشتر از حد مجاز تخلیه شوینده ها به منابع آب سطحی است. غلظت LAS در 15 ایستگاه بیشتر از حد مجاز شوینده ها در آب آشامیدنی بر اساس استاندارد ایران و WHO بود. این مطالعه سودمندی بررسی LASs را به عنوان شاخصی قدرتمند برای ردیابی غیرمستقیم تخلیه فاضلاب شهری را نشان داد.

باغ عباس آباد در شهرستان بهشهر، باغی صفوی است که بسان عروس زیبایی در دل جنگل و ارتفاع حدود 400 متری از سطح دریا و در خارج از منطقۀ شهری، دامن گسترانیده است. زیبایی طبیعی و چشم انداز بی نظیر مکان باغ، به رغم صعوبت دسترسی و ساخت وساز در آن، به حدی بوده است که شاه عباس صفوی رنج احداث باغ در این موقعیت را پذیرفته و پس از احداث، این عروس زیبا را از دید بسیاری از افراد مخفی کرده است، کما اینکه در نوشته های تاریخی توصیفی از ویژگی ها و فضاهای باغ نشده است. همنشینی جنگل بکر و طبیعی در کنار باغ رسمی با هندسۀ باغ سازی ایرانی و وجود دریاچه همچون نگینی در بخش جنوبی، بر زیبایی و آرامش وصف ناشدنی باغ افزوده است. پس از شاه عباس، به علت رهاشدن باغ و غلبۀ طبیعت، باغ رسمی در دل جنگل مدفون و تنها دریاچۀ زیبای عباس آباد و بقایای چارتاقی در میان دریاچه خودنمایی می کرد و جز اهالی روستاهای نزدیک کسی طالب این مکان نبود. این باغ در سال 1346 با وجود تأسیسات سد، ساختمان میان دریاچه و دیوارۀ آجری سد در لیست آثار ملی ثبت شد و خبری از آثار باغ رسمی نبود. داستان باغ به اینجا ختم نشده و پس از انقلاب و با بهبود دسترسی به منطقه، تدریجاً سر و کلۀ خواستگاران جدید1 پیدا شده و هر یک بخشی از عرصه و حریم آن را به کابین خود درآوردند، در دهۀ 70 با شروع کاوش ها در محدودۀ اطراف دریاچه، باغ رسمی از دل خاک سر برآورد و این عروس مجدداً به صورت تمام رخ عیان شد و آوازۀ باغ بیشتر بر زبان ها افتاد؛ علی رغم تمام ناملایماتی که در حق این مجموعۀ زیبا روا داشتند، توانست در سال 1390 به همراه هشت باغ ایرانی دیگر در لیست میراث جهانی یونسکو ثبت شود. پس از ثبت اثر در لیست میراث جهانی انتظار می رود تا تمامی سازمان ها اعم از دولتی و خصوصی؛ و ملی و بومی، در راستای حفظ ارزش ها و زیبایی های آن اثر گام بردارند، اما در مورد باغ عباس آباد، هر کدام بر آن بوده تا از این نمد برای خودش کلاهی بدوزد و فقط سر میراث فرهنگی در این میان بدون کلاه مانده است. تقلیل جایگاه و ارزش یک باغ منحصربه فرد، به مکانی برای گردشگری ابتذال2، استفاده صنفی، بهره مندی اقتصادی مقطعی برای گروهی خاص و در نهایت سهم خواهی هریک از این سازمان ها؛ به زودی این عروس زیباروی را به عجوزه ای پیر و فرتوت بدل می کند که خطر حذف آن را از لیست آثار جهانی به همراه خواهد داشت. ابتذال در مجموعه به حدی است که حتی گردشگران فرهنگی داخلی که به واسطۀ نام پرآوازۀ باغ عباس آباد به این مکان می آیند، رغبت پیاده شدن از اتومبیل خود را نیز نداشته افسوس کنان از بی تدبیری حاکم بر مجموعه، آن را ترک می کنند. از سال 1394 به بعد با خلع ید شدن سازمان میراث فرهنگی از بخش های گردشگری واقع در عرصه و اطراف دریاچه، موسوم به پارک جنگلی، متأسفانه اوضاع این اثر ثبت شده رو به وخامت گرایید و دخل و تصرف های زیادی در آن بدون توجه به ضوابط میراث جهانی انجام شد که هم چهرۀ زشتی به منظر فرهنگی مجموعه داده و هم سبب تخریب هرچه بیشتر آثار تاریخی در محدودۀ عرصه شده است. تیر خلاص زمانی به این مجموعه شلیک شد که در مرداد ماه 1401 با تصویب طرح جامع بهشهر از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری و بدون استعلام از میراث فرهنگی، عرصۀ این مجموعۀ خارج شهری به شهر بهشهر الصاق و مدیریت آن در اختیار شهرداری قرار گرفته است، فعالیت های بدون مجوز، مجوزهای بدون ضابطه و حضور بدون کنترل گردشگران با انواع فعالیت های آسیب زننده به مجموعه پیامد دو تصمیم فوق الذکر بوده است. قطعاً ادامۀ این روند و ضعیف تر شدن ادارۀ میراث فرهنگی و پایگاه باغ جهانی، منجر به نابودی کامل مجموعۀ باغ عباس آباد شده و این عروس زیبا برای همیشه از بین خواهد رفت؛ وای اگر شاه عباس زنده بود! ! . .

تصاویر ماهواره ای باعث افزایش دقت و کاهش زمان تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی می شوند. برای جمع آوری داده های زمینی مورد نیاز از روش های مختلف نمونه برداری استفاده می شود. این مطالعه با هدف مقایسه سه روش نمونه برداری زمینی درصد پوشش گیاهی جهت استفاده از داده های مربوطه در مطالعات سنجش از دور انجام شده است. منطقه مطالعاتی مراتع حوزه عباس آباد (تاریکدره) در استان همدان می باشد. برای این منظور تصویر سنجنده OLI ماهواره لندست 8 مربوط به 31 مه سال 2015 پردازش گردید. شاخص های گیاهی NDVI و SAVI و TNDVIو RVI و SQRT RVI و DVIبا استفاده از باندهای قرمز و مادون قرمز نزدیک در پنج تیپ گیاهی محاسبه شد. در مطالعه میدانی درصد پوشش گیاهی در منطقه با روش های ترانسکت، روش پلاتگذاری (پنج پیکسلی) و روش قدم-نقطه اندازه گیری شد. سپس با استفاده از آنالیز همبستگی و رگرسیون میزان همبستگی داده های زمینی با شاخص های گیاهی بررسی گردید. به دلیل بالاتر بودن همبستگی شاخص گیاهی NDVI با تمامی تیپ ها در هر سه روش، مدل برآورد درصد پوشش گیاهی با استفاده از داده های زمینی سه روش مختلف نمونه برداری به کمک این شاخص تعیین گردید. در مرحله بعد با اعمال این مدل بر روی شاخص NDVI، نقشه درصد پوشش گیاهی برای سه روش بطور جداگانه تهیه گردید. با استفاده از معیارهای صحت کلی و ضریب کاپا، دقت نقشه های تهیه شده برای سه روش تعیین و مقایسه شد. نتایج نشان داد که ضریب کاپای نقشه تهیه شده با استفاده از داده های زمینی روش ترانسکت برابر90 درصد و بالاتر از دو روش دیگر است. بررسی همبستگی تیپ های گیاهی با شاخص NDVI نشان داد که تمامی تیپ ها در روش ترانسکت خطی نسبت به روش های پلات گذاری و روش قدم-نقطه، با این شاخص گیاهی بالاترین همبستگی را دارند.

در این تحقیق از شجره 21721 گوسفند بلوچی که در طی 30 سال (1358 تا 1387) در ایستگاه اصلاح نژاد عباس آباد مشهد جمع آوری گردیده بود، جهت برآورد سطح تکامل شجره، ضریب همخونی و متوسط ضریب خویشاوندی دامها استفاده گردید. در طول سالهای مورد مطالعه سطح تکامل شجره روند افزایشی داشت بطوریکه تعداد نسلهای معادل کامل بره های متولد شده در سال 1387 برابر با 6.2 بود. در طول سالهای مورد مطالعه متوسط ضریب همخونی دامها نیز روند افزایشی داشت بطوریکه با برازش رگرسیون خطی همخونی بر سال تولد میزان افزایش سالانه همخونی 0.15 درصد در سال برآورد گردید. سطح همخونی در گله شماره 2 نسبت به گله شماره 1 بیشتر بود (P<0.01). متوسط ضریب همخونی دامها در جمعیت دامهای زنده مرکز 1.95 درصد برآورد گردید. جهت پیش بینی همخونی در نسلهای آینده متوسط ضریب خویشاوندی بین دامهای زنده برآورد گردید. متوسط ضریب خویشاوندی بین قوچها، بین میشها و بین قوچها و میشها در دامهای زنده به ترتیب 4.12، 2.5 و 2.44 درصد برآورد گردید. با توجه به نمودار پراکنش متوسط ضریب خویشاوندی بره های نر تازه متولد شده با دامهای زنده گله ها، دو گله کاملا با هم خویشاوند تشخیص داده شدند و جهت تعویض قوچها بین گله ها باید متوسط رابطه خویشاوندی قوچها با حیوانات گله ها محاسبه گردد.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از بکرترین و دست نخورده ترین زیست بوم های کویری کشور به شمار می آید که با وسعت 300 هزار هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان نایین در شرق استان اصفهان قرار دارد و به دلیل قرار گرفتن در میان اصلی ترین زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی در کشور، ضرورتا به عنوان پل ارتباط دهنده سایر جمعیت های کوچک و پراکنده یوزپلنگ در کشور عمل می نماید. از این رو شناسایی و حفظ عباس آباد به عنوان یک چهارراه برای یوزهای ایرانی می تواند به بقای بلندمدت این گونه در کشور کمک نماید. همچنین این منطقه یکی از بهترین زیستگاه های گربه شنی، کاراکال و جبیر در استان اصفهان می باشد. این مطالعه در سال 89-1385 به منظور شناسایی فون پستانداران پناهگاه حیات وحش عباس آباد با تاکید بر گوشتخواران و طعمه های آنها در نائین اصفهان انجام شد که گونه های شناسایی شده عبارت بودند از: خارپشت ایرانی (Paraechinus hypomelas)، موش خانگی (Mus musculus)، جرد ایرانی (Meriones persicus)، جربیل بلوچی (Gerbillus nanus)، دوپای کوچک (Allactaga elater)، پامسواکی بزرگ (Jaculus blanfordi)، تشی (Hystrix indica)، خرگوش aureus) (Lepus europaeus)، روباه معمولی (Vulpes vulpes)، روباه شنی (Vulpes rueppellii)، شاه روباه (Vulpes cana) ، شغال (Canis، گرگ (Canis lupus) ، کفتار ((Hyaena hyaena، گربه شنی (Felis margarita)، گربه وحشی (Felis silvestris)، کاراکال (Caracal caracal)، پلنگ (Panthera pardus)، یوزپلنگ (Acinonyx jubatus)، گورخر (Equus hemionus)، قوچ و میش (Ovis orientalis)، کل و بز (Capra aegagrus)، جبیر (Gazella bennettii).